ŞİZOFRENİ HK. BAŞKA SORULAR

Akıl hastalıkları içinde adı en çok duyulan,en çok merak edilen ve hakkında çok az şey bilinen Şizofreni hastalığı hakkında ayrıntılı ve anlaşılır bilgiler burada.

Şizofreni nedir?

Şizofreni duygu,düşünce ve davranış değişiklikleriyle seyreden bir akıl hastalığıdır.

Tıbbi olarak tarif etmek gerekirse " Bir insanda en az bir aylık süre içinde aşağıdaki belirtilerden en az ikisinin varlığı şizofreni " olarak adlandırılır.Bu belirtiler şunlardır:

Halüsinasyonlar (Gerçekte var olmayan şeyleri varmış ve gerçekmiş gibi algılama)
Gerçek olması imkansız olan yanlış ve sabit inanışlar
Konuşma özelliklerinin ve kalitesinin bozularak değişmesi
Garip , tutarsız ve anlamsız davranışlar
Duygusal yüz ifadelerinde azalma yada kaybolma
Fikir üretememe ve düşünce yapısında bozulma ve kısırlaşma
Hayata bağlılığın ortadan kalkması ve yaşama enerjisinin tükenmesi
Bu belirtilerin var olması Şizofreni teşhisi için yeterli midir?

Yukarıda sayılan belirtilerin hepsinin birarada olması dahi teşhis için yeterli değildir.

Bu belirtilerden en az ikisinin 6 ay boyunca sürmesi şarttır.


Şizofreni teşhisi son derece kritiktir ve profesyonellik gerektirir.

Hangi yaşlarda görülür?

En çok 15 - 35 yaşları arasında görülür.Nadiren de olsa daha genç ve yaşlı insanlarda da ortaya çıkabilir.

Sık görülür mü?

Şizofreni sabit bir görülme sıklığına sahiptir ve bu sıklık herhangi bir topluluk için % 1 oranındadır.

Bu oranı Türkiye için hesaplarsak : Nüfusu kabaca 70 milyon olan ülkemizde 700.000 şizofren var demektir.

Bu rakam etkileyici ve korkutucudur çünkü ülkemizde var olan şizofrenlerin çok azı kayıt ve tedavi altına alınabilmiştir.Ülkemizdeki şizofrenlerin büyük çoğunluğu teşhis ve tedavi edilmeksizin hayatına devam etmektedir.

Şizofreninin sebebi nedir?

Şizofreni halen nedeni bilinmeyen bir hastalıktır.Oluşumu hakkında sadece teoriler mevcuttur.

Kalıtımın rolü var mıdır?

Kalıtımın rolü konusunda kesinleşmiş bir nokta yoktur.

Ancak :

Anne yada babadan birinde şizofreni varsa çocukta şizofreni görülme şansı % 12 oranında
Hem anne hem babada şizofreni varsa çocukta şizofreni görülme oranı % 44 oranında artar.
Akrabalarında şizofreni olan bir çocuğun şizofren olma şansı diğer çocuklara göre daha yüksektir.
Kadınlarda mı erkeklerde mi daha sık görülür?

Şizofreni her iki cinste de eşit oranda görülmektedir.

Cinsiyet sadece hastalığın başlangıç yaşını etkiler :

Erkeklerde daha çok 20 'li yaşlarda veya daha önce,

Kadınlarda ise 20 'li yaşların sonuna doğru ortaya çıkmaktadır.

Sigara,alkol,uyuşturucu maddeler Şizofreniye neden olur mu?

Bu maddeler şizofreniye neden olmazlar.

Bazı uyuşturucular şizofreniye benzeyen tablolar oluşturabilirler.

Uyuşturucu maddelerden bazıları ise şizofren hastalarında nöbet ve psikozları tetikleyebilirler.

Ağır duygusal travmalar,depresyon,üzüntü gibi etkiler şizofreniye neden olur mu?

Bu etkiler şizofreniye neden olmazlar.

Ancak var olan hastalığın ortaya çıkması için bir neden olabilirler.

Şizofreni erkek ve kadında farklı mı seyreder?

Erkek şizofrenlerde duygulanım bozuklukları daha ön plandadır
Hastalık erkeklerde daha ağır seyreder
Erkekler etrafına daha çok zarar verir
Kadın şizofrenlerde depresyon ve kaygı daha ön plandadır
Hastalık erkeklere oranla daha hafif seyreder
Kadınlar daha çok kendilerine zarar verir
Farklı klinik tipleri var mıdır?

Şizofreninin farklı klinik tipleri vardır.Bu nedenle her şizofren aynı tabloya sahip değildir.

Şizofren olmak nasıl birşeydir?

Sağlıklı insanların şizofren bir insanın dünyasını anlaması mümkün değildir.

Bu nedenle bir şizofrenin hastalığını nasıl tarif ettiğini dinlemek gerekir:

" Şizofreni,kimsenin anlayamayacağı bir çılgınlık dünyasına yapılan dehşet verici bir seyahattir.Bu seyahat insanın yaratılışındaki düzene aykırı,bomboş,gerçekle hiç ilgisi olmayan ve yapayalnız yapılan bir seyahattir.Fantazi dünyanıza uymayan gerçeklerle mücadele etmektense kendi dünyanıza çekilmek daha kolaydır.Algılarınızdaki sorunlar nedeniyle işkence duyguları yaşarsınız.Gerçek olanla olmayanı ayırdedemezsiniz. Düşünceleriniz sürekli olarak yarışır ve parça parça olursunuz.Çılgınlık halinizle yapayalnız kalırsınız "

Şizofreni hastataları daima kaygılı ve endişeli midir?

Şizofreni hastaları çoğunlukla atak (Alevlenme) dönemlerinde kaygılı,endişeli yada saldırgan olurlar.Hastalar,

Etrafındaki kişilerin kendisine zarar vereceği
Kendisi için komplo kurulduğu
Takip edildiği
İlaç ve zehirle yok edileceği
Kendisine işaretler gönderildiği
Çeşitli görevlerle görevlendirildiği
Bedensiz,organsız yada görünmez oldukları
Olağanüstü yetenekleri olduğu
Emir yada hakaret işittikleri
Güzel sözler işittikleri
Çeşitli cisimler,varlıklar yada görüntüler gördükleri
gibi gerekçelerle gerçek olan ve olmayanı ayırdedemedikleri için endişeli,kaygılı,yumuşak huylu yada saldırgan olabilirler.

Şizofreni hastaları evlilik yapabilir mi?

Şizofreni hastalarının evlilik yapabilmesi için yetkili bir devlet hastanesine başvurarak sağlık kurulu tarafından değerlendirilmeleri gerekir.

Görevli sağlık kurulu hastanın evlenmesinde sakınca görmediği takdirde bu görüşü belgeleyen rapor verecektir.Şizofreni hastası bu raporu beyan ederek evlilik yapabilir.

Aksi takdirde medeni kanuna göre : " sağlık kurulu tarafından evlilik yapması uygun görülmemiş olan şizofreni hastaları " evlilik yapamazlar.

Medeni kanun : " Eşlerden birinin evlenmeye engel olacak derecede akıl hastalığı var ise " evliliği geçersiz saymaktadır.Yani akıl hastalığı evlenmeye engel bir durum değildir.Ancak evlilikten önce tıbben herhangi bir engel olmadığına dair rapor alınması şarttır.

Şizofreni hastaları çocuk sahibi olabilir mi?

Bu sorunun cevabı hastanın kendisi,eşi,ailesi ve doktoru tarafından ortak bir kararla verilebilir.

Şizofreni hastaları suç işlediği zaman ceza alırlar mı?

Şizofreni tanısı yetkili Adli Tıp yada yetkili Psikiyatri kurulları tarafından doğrulanan şizofreni hastaları,işlediği suç ne olursa olsun cezalandırılmazlar.

Bunun için suç işlemiş olan şizofrenler yada şizofreni hastası olduğu iddia edilen kişiler yetkili Adli Tıp yada yetkili Psikiyatri kurumları tarafından yatırılarak gözlem altına alınırlar. Gözlem süresi aylar yada yıllar sürebilir.

Suç işleyen kişinin gerçekten şizofren olup olmadığı ve buna göre ceza alması veya almaması gerektiği kararı bu gözlem neticesinde verilir.

Şizofreni hastaları ceza gerektiren bir suç işlediklerinde serbest mi kalırlar?

Serbest bırakılmazlar.Ruh ve sinir hastalıkları hastanesine gönderilerek yatmaları sağlanır. Yatış süresince muhafaza altında bulundurulurlar ve topluma karışmalarında sakınca görülmeyene kadar muhafaza altında bulundurulurlar.

Şizofreni hastaları intihar edebilir mi?

Şizofrenlerde intihar oranı yüksektir.Hastaların % 50'si intihara teşebbüs eder.

Bütün şizofrenlerin yaklaşık olarak % 10'u intihar sonucu kaybedilir.

Şizofreni hastalığının tedavisi var mıdır?

Hastalık ilaçlarla ve psikoterapi ile kontrol altına alınabilmektedir. Ancak kalıcı bir tedavisi yoktur.İlaçlarını düzenli olarak kullanan şizofrenler normal bir insan olarak hayatlarına devam edebilirler.

Tedavi modelleri bir uzman tarafından düzenlenmelidir.

İlaç tedavisi şart mıdır?

Kesin olarak şarttır.

Şizofreni hastalığı hayatın sonu mu demektir?

Şizofreni hiçbir şekilde hayatın sonu demek değildir.Sadece tedavi edilmesi ve izlenmesi gereken bir hastalıktır.

Ailesinin de yardımıyla tedavi altında bulundurulan bir şizofren bir çok insandan daha verimli ve yaratıcı olabilir.